NGUYÊN MẪU HÌNH TƯỢNG CON RỒNG THỜI LÝ?

Theo thầy Lê Văn Lan: Để tìm hiểu được sâu sắc và tổng quan về con vật linh thiêng này cần bắt đầu từ ngôn ngữ học. Dấu tích ngôn ngữ học của "Rồng" còn tìm thấy ở Tây Nguyên. Ở Tây Nguyên người ta chỉ con sông là "Krông", có 2 phụ âm kép K và R, nguyên âm "ông". Khi đơn âm tiết hóa "Krông", bảo lưu lại phần phụ âm rung, cộng nguyên âm "ông" thì chính là "Rồng". Cũng trong ngôn ngữ học, âm rung là ngôn ngữ phương Nam, còn Hán ngữ không có phụ âm đầu rung. Chính vì thế nên Trung Hoa biến tất cả âm rung thành âm lưỡi, âm "l".

1/ Thăng Long là tên kinh đô triều Lý - ngày nay là Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. "Văn Hiến" được bảo chứng bằng hệ thống di sản độc đáo (hình minh họa dưới đây): Điện Thiên An (Hoàng Thành) - Đàn Tế Xã Tắc (Xã Đàn) - Chùa Một Cột (Diên Hựu) - Văn Miếu (Quốc Tử Giám): mỗi di sản trong tổng thể đều có ý nghĩa quyết định sự tồn tại của tổng thể, ngược lại sự tồn tại của tổng thể di sản gia tăng giá trị vốn có mỗi di sản:

[Kinh thành Thăng Long: - Cấu trúc tổng thể]

2/ Lý Công Uẩn được biết đến là vị vua khởi đầu triều Lý, tương truyền ông sinh ở hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (ngày nay ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh có đền thờ). "Thuận Thiên năm thứ nhất (Canh Tuất - 1010). Mùa xuân, tháng 2, xa giá nhà vua về châu Cổ Pháp, cho các bô lão trong hương tiền và lụa theo thứ bậc khác nhau" <theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư>. Như vậy ngay sau khi lên ngôi ông đã về thăm quê, và rất nhanh sau đó là quyết định dời đô:

[Bên kia Sông Đuống - quê hương Lý Công Uẩn]

3/  Sau khi vua ban "Chiếu dời đô", Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi nhận: "Bề tôi đều nói: "Bệ hạ vì thiên hạ lập kế dài lâu, trên cho nghiệp đế được thịnh vượng lớn lao, dưới cho dân chúng được đông đúc giàu có, điều lợi như thế, ai dám không theo". Quyết định rời bỏ hẳn một kinh đô từ vùng núi non hiểm trở (Hoa Lư - Ninh Bình) ra vùng đồng bằng cho thấy bản lĩnh và tầm nhìn của vị hoàng đế:

[Dời đô Hoa Lư - Đại La: rồng vàng bay lên! ]

4/ Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư: "Mùa thu, tháng 7, vua dời kinh đô từ thành Hoa Lư sang kinh đô lớn là Đại La của Kinh phủ. Thuyền tạm đỗ ở dưới thành, có rồng vàng hiện ra ở thuyền ngự, vì thế đổi gọi là thành Thăng Long. Đổi châu Cổ Pháp làm phủ Thiên Đức, thành Hoa Lư làm phủ Trường Yên, sông Bắc Giang làm sông Thiên Đức [sông Đuống ngày nay]". Quan sát kỹ bản đồ địa hình dưới đây, so sánh dòng chảy Sông Hồng với hình tượng con rồng thời Lý:

[Đoạn sông Hồng chảy qua Kinh Kỳ và Phố Hiến - nguyên mẫu con rồng thời Lý?]

5/ Đồ án rồng thời Lý có nguyên mẫu là một đoạn của con sông Hồng chảy qua thực ấp Lý Công Uẩn thời xưa (Phố Hiến thuộc thành phố Hưng Yên ngày nay) - điều này có thể được giả thuyết và xác thực bằng hệ thống tư liệu lịch sử, địa lý, mỹ thuật... "Con rồng thời Lý" là một biểu tượng sinh động của văn hóa nước ta. Nền văn hóa được hình thành từ sản xuất nông nghiệp. Nông nghiệp cho đến nay vẫn đang là nền tảng phát triển, cùng với những giá trị văn hóa lâu đời được phát huy, hi vọng tương lai của nguời Việt Nam sẽ rạng rỡ hơn:

["2013 - Năm du lịch quốc gia Đồng bằng sông Hồng": click hình để phóng lớn quan sát thân rồng, chân rồng, đầu rồng... ]

*                 *                *

Cuộc sống như dòng chảy của con sông, có những khi dịu dàng, có những khi sôi nổi - nhưng những vết dấu nó để lại luôn hợp lý. Bài viết này dành tưởng niệm một người bạn của Việt Nam vừa ra đi vì tai nạn giao thông. Báo Thanh Niên: - "TS Nishimura Masanari là người đã phát hiện một mảnh khuôn đúc trống đồng có niên đại khoảng thế kỷ 1-3 sau Công nguyên. Là mảnh khuôn đúc đồng duy nhất được tìm thấy từ trước tới nay, tư liệu này cho phép khẳng định trống đồng được đúc ra chính tại Việt Nam, chứ không phải từ nơi khác mang đến". 

/.